Aktualności

122 rocznica urodzin gen. dyw. dr. Franciszka Skibińskiego /1899-1991/

Franciszek Skibiński urodził się 15 sierpnia 1899 roku w Monachium. Był synem Władysława, artysty malarza i Zofii z Królikowskich, nauczycielki. Abecadło walki niepodległościowej poznał w szeregach nielegalnego gimnazjalnego skautingu. Po uzyskaniu matury w polskim gimnazjum w Kijowie 15 sierpnia 1917 roku, wstąpił jako ochotnik do 1. Pułku Ułanów w 1. Korpusie gen. Dowbora-Muśnickiego. W listopadzie 1918 roku powrócił do Warszawy i brał udział w rozbrajaniu Niemców, jednocześnie aktywnie uczestniczył w odtwarzaniu 2. szwadronu 1. Pułku Ułanów. Brał udział w odsieczy Lwowa. Walczył w rejonie Nowego Miasta, Chyrowa i pod Gródkiem Jagiellońskim. W końcu kwietnia, został skierowany do Szkoły Podoficerów Jazdy w Starej Wsi pod Warszawą, a następnie do Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie. Jako prymus wybrał 14. Pułk Ułanów Jazłowieckich w Żółkwi na miejsce dalszej służby wojskowej. 1 stycznia 1920 roku awansował do stopnia podporucznika. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej na froncie południowym. Za sprawne przeprowadzenie rozpoznania sił głównych armii konnej Budionnego i wzięcie jeńców został przedstawiony do odznaczenia Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari.

            Po wojnie pozostał w zawodowej służbie wojskowej. Pełnił ją początkowo jako adiutant w sztabie 6. Brygady Jazdy, a później dowódca szwadronu w 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich. W maju 1922 roku awansował do stopnia porucznika. W 1924 roku odbył czteromiesięczny kurs strzelecki dla oficerów w Centralnej Szkole Strzelniczej w Toruniu, a na przełomie lat 1925 i 1926 został oddelegowany do Grudziądza na Kurs Dowódców Szwadronów. Jako prymus w ramach wyróżnienia został wyznaczony na stanowisko instruktora wyszkolenia wojskowego w Obozie Szkolnym Kawalerii w Grudziądzu (od 1 czerwca 1928 roku Centrum Wyszkolenia Kawalerii). Przez pięć lat szkolił podchorążych i podchorążych rezerwy kawalerii, a także kadrę zawodową na różnego rodzaju kursach. W styczniu 1927 roku awansował do stopnia rotmistrza.

Rotmistrz Franciszek Skibiński w 1927 roku.

W październiku 1931 roku wrócił do służby liniowej obejmując obowiązki dowódcy szwadronu w 3 Pułku Strzelców Konnych w Wołkowysku. W tym czasie postanowił ukończyć studia w Wyższej Szkole Wojennej. Po zdaniu szeregu egzaminów, odbyciu kursu przygotowawczego w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie i stażu w jednostkach wojskowych 3 listopada 1933 roku rozpoczął studia w Wyższej Szkole Wojennej. Wykazywał wybitne uzdolnienia taktyczne i operacyjne. Gen. bryg. Tadeusz Kutrzeba, ówczesny komendant Wyższej Szkoły Wojennej widział w Skibińskim przyszłego dowódcę kawaleryjskiego lub szefa sztabu brygady kawalerii. Po ukończeniu uczelni jako prymus w październiku 1935 roku, karierę oficera dyplomowanego rozpoczął na stanowisku szefa sztabu 10 Brygady Kawalerii w Rzeszowie. W styczniu 1936 r. awansował do stopnia majora i otrzymał nagrodę I Wiceministra Spraw Wojskowych za opracowanie instrukcji Zbiór ćwiczeń bojowych kawaleryjskich od rekruta do plutonu.

            Od marca 1937 roku uczestniczył w procesie motoryzacji 10. Brygady Kawalerii. W tym okresie zaczął pisać pierwsze artykuły na łamach „Przeglądu Kawaleryjskiego” i „Bellony” dotyczące motoryzacji kawalerii, a także organizacji i zasad użycia jednostek motorowo-pancernych. Po objęciu dowództwa brygady biorącej udział w zajęciu Zaolzia przez płk dypl. Stanisława Maczka końcu października 1938 roku, mjr dypl. Franciszek Skibiński szybko zyskał jego zaufanie i miał dużą samodzielność w sztabowej realizacji jego rozkazów. Na stanowisku szefa sztabu brygady brał udział w kampanii wrześniowej. Był niezawodnym pomocnikiem płk. Maczka i w dużym stopniu przyczynił się do tego, że brygada wzorowo prowadziła skuteczne manewry opóźniające przeciwko siłom niemieckim. 19 września na pisemny rozkaz Naczelnego Wodza wraz z brygadą przekroczył granicę węgierską na Przełęczy Tatarskiej. Unikając internowania, za zgodą płk. Maczka, przez Jugosławię i Włochy przedostał się do Francji. Początkowo w obozie Coëtquidan, a następnie w rejonie Orange jako szef sztabu zgrupowania pod dowództwem (od października 1939 roku) gen. bryg. Stanisława Maczka przystąpił do odtwarzania brygady. W maju 1940 roku za męstwo i postawę w kampanii wrześniowej awansował do stopnia podpułkownika. W kampanii francusko-niemieckiej brał udział jako szef sztabu rzutu bojowego odtworzonej 10. Brygady Kawalerii Pancernej. Przeszedł cały szlak bojowy brygady walcząc z przeważającymi siłami przeciwnika pod Champaubert, Montgivroux i Montbard.

Po kapitulacji Francji dotarł do Wielkiej Brytanii, znalazł się w Obozie Wojsk Polskich koło miasteczka Douglas. Wkrótce objął obowiązki szefa sztabu 2. Brygady Strzelców, której trzon stanowili byli żołnierze 10. Brygady Kawalerii. Sztab pod jego kierunkiem organizował intensywne szkolenie kierowców i różnego rodzaju specjalistów z myślą o przejściu na etat jednostki pancernej. Jednocześnie Skibiński publikował swoje doświadczenia z przebytych kampanii w zeszytach „Bellony” i książce Między Marną i Loarą.  W lutym 1942 roku w wyniku zmian organizacyjnych związanych z utworzeniem 1. Dywizji Pancernej został wyznaczony na dowódcę 10. Pułku Strzelców Konnych. Po kolejnej reorganizacji dywizji (na model brytyjski) w październiku 1943 roku został zastępcą dowódcy 10. Brygady Kawalerii Pancernej, awansując w maju 1944 roku do stopnia pułkownika.

Marszałek Bernard Law Montgomery w rozmowie z oficerami 10. Brygady Kawalerii Pancernej (pierwszy od lewej płk Franciszek Skibiński)

Jako zastępca dowódcy brygady brał udział w krwawych bojach w operacji Falaise-Chambois. Później dowodząc 3. Brygadą Strzelców prowadził pościg za wycofującym się przeciwnikiem wyzwalając dziesiątki miast i miejscowości w północnej Francji, Belgii i Holandii. Za przeprowadzenie w dniach 15–22 września 1944 roku samodzielnej operacji wyzwolenia części Holandii na płn.-wsch. od Gandawy i zwycięskie dowodzenie w czasie walk o przyczółek mostowy Merdijk w dniach 7 i 8 listopada 1944 roku, otrzymał Złoty Krzyż Orderu Virtuti Militari. W styczniu 1945 roku przejął po płk. Tadeuszu Majewskim dowodzenie 10. Brygadą Kawalerii Pancernej, na czele której przekroczył granicę niemiecką 8 kwietnia 1945 roku i walczył do momentu kapitulacji niemieckiego portu wojennego – Wilhelmshaven w dniu 5 maja. Następnie dowodził brygadą wykonując zadania okupacyjne w rejonie Loningen. W sierpniu 1945 roku odszedł do 2 Korpusu Polskiego we Włoszech na stanowisko zastępcy dowódcy 2 Warszawskiej Dywizji Pancernej. Po przesunięciu 2 Korpusu do Wielkiej Brytanii podjął decyzję powrotu do kraju. W połowie lipca 1947 roku znalazł się w Gdańsku. Za sprawą gen. Mariana Spychalskiego został wyznaczony na wykładowcę w Akademii Sztabu Generalnego (ASG), gdzie wkrótce objął stanowisko szefa Katedry Broni Pancernej.

Płk dypl. Franciszek Skibiński, Szef Katedry Broni Pancernej ASG.

Służbę w ASG pełnił do 29 marca 1951 roku, kiedy to został zdjęty ze stanowiska, a 28 kwietnia nagle aresztowany, oskarżony o szpiegostwo na rzecz Stanów Zjednoczonych AP i Wielkiej Brytanii oraz udział w spisku mającym na celu obalenie ówczesnej władzy. Po roku podstępnie i w brutalny sposób prowadzonego śledztwa przyznał się do zarzucanych mu czynów, został skazany na karę śmierci. Prezydent RP nie skorzystał z prawa łaski, jednak zarządził czasowe wstrzymanie wykonania wyroku. Przez 21 miesięcy Franciszek Skibiński przetrzymywany był w więzieniu Informacji Wojskowej pod groźbą wykonania kary śmierci. 25 stycznia 1954 roku Rada Państwa skorzystała z prawa łaski w stosunku do Skibińskiego, zamieniając orzeczoną wobec niego karę śmierci na karę dożywotniego więzienia. Odbywanie kary zakończył 7 kwietnia 1956 roku w więzieniu we Wronkach, kiedy to postępowanie karne umorzono z braku dowodów winy. Wyniszczony fizycznie i psychicznie, wierząc w trwałość ówczesnej politycznej odwilży wrócił do służby wojskowej. Został zastępcą szefa Biura Studiów przy Ministrze Obrony Narodowej (późniejsze Biuro Studiów Sztabu Generalnego), a po śmierci gen. dyw. Stefana Mossora został szefem tej instytucji. W 1958 roku awansował do stopnia generała brygady, a w 1963 roku uzyskał tytuł doktora nauk humanistycznych za pracę pt. Bitwa w Normandii we wrześniu 1944 roku. 16 sierpnia 1964 roku, w wieku 65 lat  został przeniesiony w stan spoczynku.

gen. dyw. Jan Śliwiński i gen. bryg. w st. spocz. Franciszek Skibiński w składzie polskiej delegacji wojskowej na pogrzebie Marszałka Bernarda Law Montgomerego, 1 kwietna 1976 roku.

Będąc w pełni sił twórczych poświęcił się pracy publicystycznej i społecznej. Jego dorobek pisarski gromadzony od początku lat trzydziestych XX wieku zamknął się liczbą 14 pozycji książkowych i ok. 200 artykułów o tematyce historycznej i z zakresu sztuki wojennej. Uczestniczył w pracach Komitetu Redakcyjnego „Wojskowego Przeglądu Historycznego”, Radzie Redakcyjnej Biblioteki Wiedzy Wojskowej i wydawnictwie MON. Wpisany został do Honorowej Księgi Czynów Żołnierskich. Był prezesem Towarzystwa Polsko – Belgijskiego, honorowym prezesem Klubu Żołnierzy 1 Dywizji Pancernej, wiceprezesem Rady Naczelnej ZBOWiD i Rady Naczelnej Towarzystwa Polonia, przewodniczył Komitetowi Organizacyjnemu Budowy Pomnika 1000-lecia Jazdy Polskiej.

Delegacja Klubu Żołnierzy 1. Dywizji Pancernej składa wieniec przed Grobem Nieznanego Żołnierza, (pierwszy od prawej Jan Góralik, drugi Franciszek Skibiński).  

Brał udział w działalności Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego. W 1988 roku awansował do stopnia generała dywizji. Uchwałą Rady Naukowej Akademii Sztabu Generalnego w lutym 1990 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa.

            Był uhonorowany licznymi odznaczeniami krajowymi i zagranicznymi: Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski z Gwiazdą, Złotym i Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari, trzykrotnie Krzyżem Walecznych, dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi, brytyjskim Orderem Wybitnej Służby, francuskim Krzyżem Komandorskim Legii Honorowej, Krzyżem Komandorskim Korony Belgijskiej, holenderskim Orderem Brązowego Lwa.

            Franciszek Skibiński był dwukrotnie żonaty. Zmarł 16 maja 1991 roku w Otwocku, miał 91 lat. Pochowany został w Warszawie na Cmentarzu Powązkowskim d. Wojskowym.

Źródła: F. Idkowiak, Franciszek Skibiński żołnierz, teoretyk i historyk wojskowy, Poznań 2002; wydanie II uzupełnione i poszerzone przygotowane do druku; fotografie – domena publiczna i zbiory autora.

0 Udostępnień

Comments are closed.