UDZIAŁ KADRY 1. BATALIONU PANCERNEGO W AKCJACH OPIEKI WOJSKA NAD SZKOŁAMI ORAZ AKCJACH CHARYTATYWNYCH NA RZECZ BEZROBOTNYCH I INWALIDÓW.

Kadra batalionu uczestniczyła w różnego rodzaju akcjach charytatywnych. Stałą opieką otaczano sieroty po zmarłych podoficerach batalionu, a także wspierano materialnie działalność domu opiekuńczego w Naramowicach. Koniec kryzysu gospodarczego w połowie lat trzydziestych nie oznaczał radykalnych zmian na rynku pracy. W latach 1935 – 1936 Opieka Społeczna Zarządu Miejskiego w Poznaniu wybudowała w Naramowicach osiedle dla bezrobotnych i inwalidów (ok. 175 domków z działkami). Taki sposób pomocy bezrobotnym uznano wówczas za najbardziej celowy, ponieważ uprawa ogrodu dawała możliwość pozyskania pewnej ilości własnych środków żywnościowych. Do akcji pomocy bezrobotnym, prowadzonej z inicjatywy prezydenta Poznania Erwina Więckowskiego, włączyło się także wojsko. Zalecenia w tej sprawie wydał dowódca Okręgu Korpusu nr VII (OK nr VII) gen. bryg. Edmund Knoll – Kownacki. W ramach tej działalności przystąpiono 10 czerwca 1937 r. do budowy Szkoły Powszechnej w Naramowicach (obecnie Szkoła Podstawowa nr 48 im. Gen. Oswalda Franka w Poznaniu przy ul. Sarmackiej). Budowę, na podstawie projektu późniejszego marszałka, gen. broni Mariana Spychalskiego, ukończono z końcem tego roku. Po wyposażeniu  szkoły w potrzebny sprzęt, meble i pomoce naukowe, oddano ją do użytku 7 lutego 1938 r. Szkoła była budynkiem parterowym (z możliwością dobudowania piętra), składała się z pięciu izb lekcyjnych, kancelarii, pokoju nauczycielskiego, pomieszczenia na pomoce naukowe, kuchni z jadalnią, szatni i mieszkania dla woźnego. Przy szkole przewidziano ogród i dwa boiska (dla dziewcząt i chłopców). Kierownikiem szkoły liczącej ok. 300 uczniów został nauczyciel Czesław Hawliczek.

Uroczyste poświęcenie szkoły przez proboszcza parafii NMP Częstochowskiej w Naramowicach ks. Kazimierza Hałasa odbyło się 26 marca przy udziale władz szkolnych, samorządowych i wojskowych. Opiekę nad osiedlem i szkołą roztoczyła Rodzina Wojskowa Okręgu Poznań pod przewodnictwem generałowej Haliny Frankowej. Szkole nadano imię gen. bryg. Oswalda Franka, dowódcy OK nr VII w latach 1932-1934 i wręczono sztandar. Rodzina Wojskowa już w grudniu 1936 r. zorganizowała gwiazdkę dla 200 dzieci z rodzin bezrobotnych. Wszystkie dzieci otrzymały słodycze, artykuły spożywcze i bieliznę. Całością prac kierowała Zofia Kostecka, przewodnicząca sekcji opieki społecznej Rodziny Wojskowej, żona dowódcy 1 batalionu pancernego. Godna uwagi była akcja korpusu podoficerskiego batalionu na rzecz biednych ludzi z Poznania. Postanowiono, że wszelkie dochody z urządzanych imprez czy też z pożegnań odchodzących z jednostki żołnierzy, będzie się przekazywać na najbiedniejsze dzieci w mieście. W uroczystości zorganizowanej 19 marca 1937 r. w dniu imienin Marszałka Piłsudskiego, w kasynie podoficerskim uczestniczyli przedstawiciel dowódcy OK nr VII – płk dypl. Stanisław Świtalski, przewodnicząca Stowarzyszenia Rodziny Wojskowej Okręg Poznań generałowa Halina Frankowa, oficerowie dowództwa batalionu z ppłk. Rudolfem Kosteckim na czele. Po wystąpieniu przedstawiciela korpusu podoficerskiego i powitaniu zaproszonych gości płk Świtalski i pani Frankowa podziękowali podoficerom za ofiarność i zaangażowanie w rozwijanie akcji niesienia pomocy najbiedniejszym. Następnie dokonano wręczenia odzieży. Każde dziecko otrzymało kompletne ubranko. Jeden z ojców i dwoje obdarowanych dzieci bardzo serdecznie podziękowali za otrzymane dary, a kolejne dziecko deklamowało wiersz na cześć Marszałka. W czasie obiadu dzieci otrzymały jeszcze słodycze i przybory szkolne, które ofiarowały im panie z Rodziny Wojskowej. Uroczystość zakończono wspólną fotografią.

19 marca 1938 r., w dzień imienin Marszałka Józefa Piłsudskiego, odbyły się dwie uroczystości wręczenia odzieży najbiedniejszym dzieciom, zorganizowane przy udziale podoficerów batalionu. Pierwsza o godz. 11.00 w szkole na osiedlu bezrobotnych w Naramowicach, gdzie obdarowano paczkami 52 dzieci wskazanych przez kierownictwo szkoły jako najbardziej potrzebujące wsparcia. Dziewczynki otrzymały sukienki, chłopcy ubranka. Druga uroczystość odbyła się w Poznaniu w kasynie podoficerskim batalionu. W obecności dowódcy OK VII gen. Knoll – Kownackiego, jego małżonki i generałowej Frankowej odbyło się wręczenie odzieży 70 dzieciom, każde otrzymało komplet bielizny i ubranko. Akcje charytatywne podoficerów odbywały się przy życzliwej akceptacji i osobistej pomocy dowódcy batalionu i jego małżonki. Kadra batalionu opiekowała się nie tylko szkołą powszechną w Naramowicach, ale od 1938 r. także w miejscowości Stoki powiat Międzychód. Zasługą pancerniaków było wyposażenie szkół w regały biblioteczne i kilkaset książek. Uczniowie z Naramowic byli zapraszani na uroczystości batalionowe w koszarach przy ulicy Ułańskiej. W czasie uroczystości składania przysięgi na nowo wręczony sztandar przez stan osobowy batalionu jedna z naramowickich uczennic, Zofia Nowakówna, recytowała wiersz pt. „Sztandary”.

„Pancerni opiekunowie” gościli w dniach 28 – 30 października 1938 r. wycieczkę 40 uczniów ze Stoków. Dzieci były zakwaterowane w izbach żołnierskich i korzystały z wyżywienia w kasynie. Podczas pobytu w batalionie zwiedzili zabytki Poznania oraz były w kinoteatrze „Słońce” na przedstawieniu „Królewna Śnieżka”. Na to przedstawienie zaproszono także 30 dzieci ze szkoły w Naramowicach. Dla dzieci z pogranicza niemieckiego pobyt w Poznaniu przyczynił się do nawiązania bliższej znajomości z opiekunami oraz pozostawił miłe wspomnienia. Wszelkie koszty związane z pobytem dzieci w Poznaniu poniosła kadra zawodowa batalionu . Akcję opieki wojska nad szkołami zainicjowali żołnierze Korpusu Ochrony Pogranicza, którzy prawie od początku swojej działalności budowali i opiekowali się szkołami powszechnymi na terenie pogranicza wschodniego i litewskiego. Kolejny krok w tej sprawie zrobił dowódca lwowskiego Okręgu Korpusu, gen. bryg. Michał Karaszewicz – Tokarzewski, nakazując podległym jednostkom udział w akcji opieki nad szkołami. W krótkim czasie akcja rozwinęła się na pozostałe okręgi wojskowe. W województwie poznańskim do połowy 1938 roku akcją pomocy wojska objętych zostało 28 szkół .

Źródła:

W. Czarnecki, Wspomnienia architekta, Tom drugi 1931-1939, Poznań 2006

F. Idkowiak, Broń pancerna w garnizonie poznańskim 1919-1939, Poznań 2017.

Wracając myślami do dawnej szkoły… http://wwwtunaramowice.pl.