Aktualności

CZOŁGI Z BITWY POD LENINO W MUZEUM BRONI PANCERNEJ

Czołg lekki T-70 i czołg średni T-34/76 ze zbiorów Muzeum Broni Pancernej, które reprezentują broń pancerną użytą w bitwie pod Lenino.

Na skutek klęski wrześniowej na terenie Związku Radzieckiego znalazła się znaczna liczba Polaków. Po ataku Niemiec na ZSRR, w wyniku układu Sikorski – Majski z 30 lipca 1941 roku wielu Polaków wstąpiło do armii tworzonej na terytorium ZSRR, zwanej Armią Andersa. W wyniku wielu okoliczności, w 1942 roku Armia została ewakuowana do Iranu. Pozostałej Polonii zainicjowano objęcie zwierzchnictwa przez grupę komunistów, skupionych wokół pisma „Nowe Widnokręgi”. Grupa ta utworzyła, za zgodą rządu radzieckiego, organizację uchodźstwa polskiego – Związek Patriotów Polskich, który postulował utworzenie i mobilizację polskich jednostek wojskowych. Zerwanie stosunków dyplomatycznych między ZSRR, a polskim rządem w Londynie, po ujawnieniu sprawy katyńskiej, przyśpieszyło bieg wydarzeń. W maju rozpoczęło się formowanie 1. Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki , a przy niej 1. Pułku Czołgów.

W bitwie stoczonej w październiku 1943 roku wzięły udział wspomniana 1. Dywizja Piechoty oraz 1. Pułk Czołgów w pełnym etatowym składzie. Stanowiło go trzydzieści dwa czołgi średnie T-34/76 model 1942 (dowództwo i trzy kompanie), siedem czołgów lekkich T-70M (jedna kompania) i trzy lekkie samochody pancerne BA-64 (pluton łączności). Zadanie polskich oddziałów polegało na przełamaniu głęboko urzutowanej niemieckiej obrony nad rzeką Miereją niedaleko miasteczka Lenino. Czołgi miały zająć podstawy wyjściowe nad rzeką, wspierać ogniem natarcie piechoty, a po przeprawieniu się dać jej bezpośrednie wsparcie.

12 października o godzinie 11.00, pół godziny po rozpoczęciu ataku przez piechotę, 2. kompania czołgów podeszła do przeprawy i próbowała przekroczyć rzekę Miereję, która nie nadawała się do forsowania przez czołgi, bez zbudowania specjalnych przepraw. Uniemożliwiło to zupełnie użycie czołgów do wsparcia szturmu na przedni skraj pozycji niemieckich. Pięć czołgów ugrzęzło w bagnistym terenie, dwa zostały uszkodzone i w rezultacie kompania nie była zdolna do walki. O godzinie 12.10 1. kompania czołgów podeszła do przeprawy, gdzie jej maszyny również ugrzęzły. 3. i 4. kompania czołgów znajdowała się wówczas jeszcze na podstawach wyjściowych. Czołgi na obu przeprawach stały się celem wielu ataków z powietrza. Ostatecznie cztery czołgi z 1. kompanii przeprawiły się i wsparły piechotę. Pozostałym pięciu czołgom nie udało się przeprawić, gdyż pracę saperom utrudniały ciągłe naloty. Zdecydowano się więc zaczekać do zmierzchu. Trwały także wysiłki, aby wyciągnąć z błota czołgi 2. Kompanii i ostatecznie zdołano wprowadzić do walki siedem jej maszyn. W tych warunkach bowiem, pomimo prowadzonego ostrzału, udało się przygotować aż pięć przepraw.

W nocy 13 października zarządzono operację forsowania wszystkich pozostałych sprawnych pojazdów. Udało się przeprawić pięć czołgów z 3. kompanii, lecz wszystkie wozy z 4. kompanii ugrzęzły w błocie. Tak więc w sumie do ataku, który zorganizowano rano 13 października, wyruszyło w szykach piechoty szesnaście czołgów. Doszło do pojedynków ogniowych z niemiecką bronią pancerną. W ich wyniku w 2. kompanii dwa czołgi spłonęły, a jeden został poważnie uszkodzony. 3. kompania straciła wszystkie przeprawione pięć maszyn, które po uszkodzeniu w walce, zostały odcięte od polskich oddziałów w wyniku niemieckiego kontrataku. Łącznie 1. Pułk Czołgów stracił bezpowrotnie osiem maszyn. Nieliczne pozostałe czołgi uczestniczyły w dalszej walce, prowadząc ogień działowy z miejsca.

W nocy 14 października odziały polskie zostały zluzowane i wycofane. Czołgi unieruchomione na przeprawach i lekko uszkodzone została odzyskane, wyremontowane i powróciły do służby.

Do naszych czasów dotrwały nieliczne egzemplarze broni pancernej, reprezentujący ten sam typ wozów, które brały udział w bitwie pod Lenino. W Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu Oddziale Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, zaprezentowane są m.in.: czołg średni T-34/76, który był podstawowym wozem bojowym w 1., 2., i 3. kompani czołgów, oraz czołg lekki T-70 z 4. kompanii czołgów. A z samą strukturą 1. Pułku Czołgów i jego miejscem na tle wszystkich Armii Wojska Polskiego, można się zapoznać oglądając schemat znajdujący się przy wejściu w Pawilonie B, pod tytuł: „Broń pancerna Wojska Polskiego na froncie wschodnim 1943-1945”. Zapraszamy do zwiedzenia.

Tablica ‘Broń pancerna Wojska Polskiego na froncie wschodnim 1943-1945” prezentowana w Muzeum.
0 Udostępnień

Comments are closed.