14 grudnia 1937 roku 1. Batalion Pancerny otrzymał odznakę pamiątkową, zatwierdzoną rozkazem MSWojsk. nr 16. Regulamin przewidywał odznakę jednakowego wzoru dla oficerów, podoficerów i szeregowców. Dla oficerów srebrną, a dla podoficerów i szeregowców ze względu na koszt wykonania z białego metalu. Odznaka wykonana była w kształcie herbu z emaliowaną tarczą w kolorach broni pancernych (na ukos) i nałożoną miniaturką smoka według dawnego wzoru odznaki „Oficera czołgów”. Nad tarczą umieszczono hełm z pióropuszem. Całość była zwieńczona labrami w formie liści akantu w kolorze starego srebra. Spotyka się także odznaki wykonane na indywidualne zamówienie w tombaku srebrzonym z tarczą malowaną.
Odznakę traktowano jako symbol braterstwa i związku krwi wszystkich żołnierzy batalionu. Przyjęcie odznaki przez znaną osobistość napawało żołnierzy dumą i było bodźcem do osiągania najzaszczytniejszych wyników tak w pracy pokojowej jak również zwycięskich sukcesów wojennych w obronie Ojczyzny.
Pierwsze nadanie odznak odbyło się z okazji święta batalionowego 1 czerwca 1938 roku. Nadano około 740 odznak. Należy przypuszczać, że w 1939 roku nadano kolejne odznaki, jednak prawdopodobnie w mniejszej liczbie. Z dużym prawdopodobieństwem możemy przyjąć, że liczba nadanych odznak 1. Batalionu nie przekroczyła tysiąca. Koszt odznaki uzależniony był od materiału z jakiego była wykonana i wynosił: srebrna II próby – 11 zł, tombakowa srebrzona – 6,50 zł, dla szeregowców – 2,50 zł. Ze względu na to, że uprawniony do otrzymania odznaki nabywał ją na własny koszt, zdarzały się przypadki, że żołnierze z biednych rodzin nie nabywali odznak.
Ze zbiorów Muzeum Martyrologii Wielkopolan – Fort VII.
Poniżej przedstawiamy regulamin na podstawie którego nadawano odznakę.
Regulamin nadawania odznaki
§ l.
Do nadania lub odebrania odznaki pamiątkowej batalionu jest uprawniony dowódca batalionu, który z tytułu swego stanowiska otrzymuje prawo noszenia odznaki.
§ 2.
Prawo do otrzymania odznaki pamiątkowej batalionu przysługuje:
a) Oficerom, podoficerem i szeregowcom batalionu, którzy pozostawali w szeregach batalionu w czasie działań wojennych polskich od chwili sformowania batalionu (dawniejszego l p. czołgów) do dnia 21 marca 1921 r. nie mniej niż:
– na froncie przez 3 miesiące lub
– w formacji przez l rok.
b) W czasie pokoju oficerom i podoficerom zawodowym po przesłużeniu faktycznym w batalionie przez co najmniej dwa lata. Oficerom niezawodowym – po odbyciu dwóch ćwiczeń w rezerwie lub jednego ćwiczenia, jeżeli dany oficer służył uprzednio w formacji jako szeregowiec lub podoficer.
§3.
A. Prawo do otrzymania odznaki pamiątkowej może być przyznane: podoficerom i szeregowcom niezawodowym w czasie pokoju po przesłużeniu w batalionie co najmniej przez jeden i pół roku przy zwolnieniu z wyjątkiem: . .
– karanych sądownie karą więzienną za czyny hańbiące,
– karanych sądownie za dezercję,
– karanych sądownie lub dyscyplinarnie za samowolne oddalenie się.
Odznakę pamiątkową nadaje dowódca batalionu na wniosek dowódcy kompanii. Czasokresy powyższe stanowią minimalny warunek co do czasu służby w batalionie do otrzymania odznaki pamiątkowej.
B. Innym osobom fizycznym lub prawnym, które położyły specjalne zasługi dla dobra batalionu lub wojska, na podstawie uchwały ogólnego zebrania oficerskiego, zatwierdzonej przez dowódcę batalionu.
§ 4.
Wręczenie odznaki batalionowej odbywa się w zasadzie w dniu święta batalionowego, względnie w terminie zwolnienia roczników do rezerwy.
§ 5.
Prawo do noszenia odznaki batalionowej tracą:
a) karani sądownie za czyny hańbiące karą więzienia,
b) karani sądownie lub dyscyplinarnie za dezercję lub samowolne oddalenie,
c) oficerowie wykluczeni z korpusu oficerskiego prawomocnym orzeczeniem sądu honorowego,
d) inne osoby fizyczne lub prawne wymienione w § 4 na podstawie uchwały ogólnego zebrania oficerskiego, zatwierdzonej przez Dowódcę Okręgu Korpusu, orzekającej pozbawienia tych osób prawa noszenia odznaki.
§ 6.
Odznaka pamiątkowa jest jednakowego wzoru dla oficerów, podoficerów i szeregowców. Odznaka dla oficerów srebrna. Dla podoficerów i szeregowców ze względu na koszt wykonania z białego metalu.
§ 7.
Odznakę pamiątkową batalionu nosi się umocnioną na śrubce na lewej piersi, 4 cm poniżej guzika kieszeni górnej.
§ 8.
Odznaki pamiątkowe nabywają uprawnieni na koszt własny, podoficerowie i szeregowcy niezawodowi pokrywają jedynie koszty faktycznego wykonania odznaki oraz legitymacji na noszenie tych odznak.
Dowódca l batalionu pancernego
Fotografie ze zbiorów autora.
F.I.
Najnowsze komentarze