Aktualności

GEN. BRYG. BRONISŁAW RAKOWSKI – 72 ROCZNICA ŚMIERCI

Bronisław Rakowski urodził się 20 czerwca 1895 roku w Szczucinie w powiecie Dąbrowa Tarnowska (woj. małopolskie), jako syn Jana i Anny ze Szczygielskich. W roku 1905 rozpoczął naukę w I Wyższej Szkole Realnej w Krakowie. Tam też, siedem lat później zdał pomyślnie maturę. W latach 1912 – 1914 studiował w Akademii Górniczej w Leoben. W trakcie studiów działał w Drużynach Strzeleckich i Związku Strzeleckim – oddział Leoben. Po wybuchu I wojny światowej Rakowski otrzymał przydział do 1. Pułku Piechoty Legionów Polskich. 28 listopada 1914 z powodu zapalenia stawów skierowano go do szpitala w Piszczanach na Słowacji, w którym przebywał do 26 stycznia 1915 roku. Po wyleczeniu rozpoczął służbę w 3. szwadronie 1. Pułku Ułanów Legionów Polskich pod dowództwem Władysława Beliny – Prażmowskiego, tam też jako wachmistrz sztabowy ukończył oficerską szkołę kawalerii. 23 września 1916, po rozwiązaniu pułku z powodu kryzysu przysięgowego, Rakowski wcielony został do armii austriackiej. Służył kolejno w 11. i 13. pułku huzarów, a także w grupie wyszkolenia 8. pułku ułanów austriackich. W okresie od 31 lipca 1917 – 16 lutego 1918 roku był słuchaczem w Szkole Oficerów Rezerwy przy VIII Korpusie w Hermanstadt w Siedmiogrodzie. 20 października 1918 roku powrócił do kraju. W listopadzie 1918 roku w stopniu porucznika wstąpił do 3. Pułku Ułanów w Lublinie. Jako dowódca plutonu w grupie mjr. Wacława Marcinkowskiego wyjechał na front ukraiński w okolice Lwowa. Brał udział w walkach o Rawę Ruską. 29 listopada 1919 roku w czasie patrolowania pod miejscowością Kamionka został ciężko ranny w nogę. Przez siedem miesięcy przebywał w Szpitalu Wojskowym nr 3 w Lublinie. W czerwcu 1920 roku został awansowany do stopnia rotmistrza. Powrócił na front do 7. Pułku Ułanów (dawny 3. Pułk Ułanów) jednak ze względu na odnawiającą się kontuzję skierowany został do szwadronu zapasowego pułku. Do 31 stycznia 1920 kierował szkołą podoficerską w 7. Pułku Ułanów. Później, po dwumiesięcznym pobycie w szpitalu wojskowym w Ciechanowie, pełnił obowiązki dowódcy szwadronu szkolnego i komendanta szkoły podoficerskiej 7. Pułku. 20 czerwca tego roku objął dowództwo szwadronu marszowego, z którym 28 lipca wyruszył na front, by niebawem przejąć 3. szwadron 7. Pułku. Brał udział w bitwie warszawskiej, w walkach na Suwalszczyźnie i bitwie nad Niemnem, był dwukrotnie ranny. Po kuracji szpitalnej, do 12 lutego 1921 pełnił służbę dozorując linię demarkacyjną Dzisna – Druja. Potem ponownie dowodził 3. szwadronem. W maju 1922 roku otrzymał dowództwo Kadry Szwadronu Zapasowego, a w drugiej połowie października tego roku został II zastępcą dowódcy 7. Pułku odpowiadając za sprawy szkoleniowe. W roku 1923 Rakowski zdał egzaminy sprawdzające na majora, po czym awansował na ten stopień ze starszeństwem od 15 sierpnia 1924. W okresie od grudnia 1924 r. do sierpnia 1925 r. uczestniczył w kursie doskonalenia oficerów kawalerii w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu. W kwietniu 1926 zdał egzaminy do Wyższej Szkoły Wojennej. Po jej ukończeniu, w październiku 1928 roku jako oficer dyplomowany skierowany został do Grudziądza na stanowisko instruktora wyszkolenia bojowego (po zmianie nazwy) w Centrum Wyszkolenia Kawalerii. Jednocześnie pełnił tam obowiązki komendanta na kursach dowódców szwadronów. 1 stycznia 1930 roku Rakowski awansował do stopnia podpułkownika i przeniesiony został do Wyższej Szkoły Wojennej na stanowisko wykładowcy taktyki kawalerii. Równocześnie wykładał ten przedmiot w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie. W tym czasie ogłosił w „Przeglądzie Kawalerii” szereg artykułów poświęconych historii oraz organizacji kawalerii polskiej i obcej. Był też członkiem komitetu redakcyjnego tego czasopisma. W roku 1930 został członkiem Komisji Regulaminowej Kawalerii, a od roku 1931 również członkiem Komisji Regulaminowej Broni Pancernych, w podkomisji samochodów pancernych. Jednak jego dążeniem była służba liniowa. 23 sierpnia 1931 roku objął dowództwo 12. Pułku Ułanów Podolskich w Białokrynicy. Na tym stanowisku awansował do stopnia pułkownika ze starszeństwem od 1 stycznia 1934 roku. Dbał o dobry poziom wyszkolenia pułku.

Fotografia portretowa. Druga połowa lat dwudziestych XX w.

15 lutego 1936 roku płk. dypl. B. Rakowski został powołany na stanowisko szefa Wojskowego Biura Historycznego (WBH). Pod jego kierownictwem rozpoczęto prace nad zarysem dziejów kawalerii polskiej w latach 1794-1920. Wiele uwagi poświęcił działalności wydawniczej.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku Rakowski pozostawał w dyspozycji Naczelnego Wodza. 12-ego września otrzymał przydział do Dowództwa Frontu Południowego i objął w nim stanowisko szefa sztabu. Od 14 września wraz z gen. bryg. Władysławem Langnerem kierował obroną Lwowa. Obaj podpisali akt przekazania miasta Armii Czerwonej. Kilkakrotnie próbował przedostać się na Węgry lub do Rumunii. W trakcie jednej z prób przekroczenia granicy węgierskiej w październiku 1939 roku został aresztowany przez Rosjan, którzy jednak nie ustalili jego tożsamości. Został skazany na 8 lat ciężkich robót. Po podpisaniu umowy Sikorski – Majski i ogłoszeniu amnestii dla obywateli polskich, Rakowski w sierpniu 1941 roku został zwolniony z obozu i udał się do Buzułuku. Tam w końcu października objął dowództwo Ośrodka Organizacyjnego Armii. Podczas wizyty Naczelnego Wodza gen. broni Władysława Sikorskiego w Związku Sowieckim, 11 grudnia 1941 roku został mianowany generałem brygady. W miesiąc później, objął dowództwo 8. Dywizji Piechoty, z którą podczas drugiej ewakuacji opuścił ZSRS. We wrześniu 1942 r. wyznaczony został na stanowisko szefa sztabu Armii Polskiej na Wschodzie (APW).

gen. bryg. Bronisław Rakowski i Gustaw Paszkiewicz. Armia Polska na Wschodzie, 1943 rok.

Generał Stanisław Kopański tak go wspominał z tego okresu pracy: Szefem sztabu Armii był gen. Rakowski, znany mi jako rzetelny i nieco pedantyczny żołnierz. Gdy przychodziłem do niego ze swymi troskami, zawsze znajdowałem zrozumienie oraz chęć pozytywnego działania i załatwiania potrzeb Dywizji. Równocześnie niezwykle ciepło i przyjaźnie, a równocześnie z uznaniem wspominał gen. Rakowskiego w swoich pamiętnikach gen. dyw. Józef Zając. Generał Rakowski 1 września 1943 roku objął dowództwo 2. Brygady Pancernej II Korpusu Polskiego. Dowodzona przez niego brygada przeszła w Palestynie i Egipcie intensywne szkolenie na nowym brytyjskim sprzęcie. W kwietniu 1944 roku przetransportowana została do Włoch, gdzie brała udział w walkach: pod Monte Cassino, Piedimonte San Germano nad Adriatykiem, o Anconę, w Apeninach Północnych i o linię Gotów.

gen. Harold Aleksander dekoruje gen. Rakowskiego po zdobyciu Ankony.
gen. Rakowski dekoruje Krzyżem Walecznych żołnierzy 4. Pułku Pancernego „Skorpion”.

11 kwietnia 1945 roku zostało utworzone pod jego dowództwem zgrupowanie „Rak”, w skład którego wchodziły: 2. Brygada Pancerna, 16. Pomorska Brygada Piechoty, 4. Pułk Artylerii, dywizjon oplot, 7. Pułk Artylerii Ppanc., batalion komandosów zmotoryzowanych, saperzy, oddziały warsztatowe, zaopatrzenia i sanitarne. Zgrupowanie wzięło udział w bitwie o Bolonię. Już po zakończeniu działań wojennych gen. Rakowski został dowódcą 2. Warszawskiej Dywizji Pancernej. Wśród oddziałów tego dużego związku taktycznego znalazł się odtworzony jeszcze na Bliskim wschodzie 12. Pułk Ułanów Podolskich, którym wcześniej w okresie pokojowym dowodził. Pułk ten w kampanii włoskiej zapisał chlubną kartę w dziejach PSZ. To patrol z tego właśnie pułku dotarł jako pierwszy na Monte Cassino i zatknął tam swój proporzec.

gen. bryg. Bronisław Rakowski wśród dowódców II Korpusu Polskiego.

Jako dowódca gen. Rakowski był czasami przesadnie wymagający. Jego podwładny, Bohdan Tymieniecki, ówczesny oficer 6. Pułku Pancernego tak go wspominał: Już od paru dni – po cichu – oczekiwaliśmy podciągnięcia pod front i nie bardzo rozumiem, dlaczego biorą nas alarmem. Pewnie znowu, generał Rakowski, trochę za bardzo Spartanin nie oparł się pokusie, żeby nie wypróbować naszej sprawności. Co prawda można się było wyspać. Sam spać nie może, to i drugim nie da, w harcerza się bawi żartowniś.

Do czerwca 1945 roku gen. Rakowski pełnił równocześnie funkcję inspektora broni pancernej II Korpusu Polskiego. W maju 1946 roku opublikował w „Wiadomościach Wojskowych II Korpusu”artykuł pt. Rola dowódcy piechoty i jego praca w nowoczesnej wojnie. Do momentu demobilizacji dywizja wchodziła w skład wojsk okupacyjnych na terenie Włoch. Po zdaniu sprzętu bojowego do składnic, w połowie sierpnia, wraz z ostatnimi oddziałami 2. Warszawskiej Dywizji Pancernej przewieziony został do Anglii, gdzie początkowo dowodził trzema zgrupowaniami: Artylerii Dywizyjnej, 2. Brygady Pancernej i 16. Pomorskiej Brygady Piechoty rozmieszczonymi w około 20 obozach w hrabstwach Yorku, Lincoln i Durham. Później został przeniesiony do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia.

Na początku 1948 roku, z grupą oficerów wyjechał do Argentyny. Założył tam przedsiębiorstwo transportowe świadczące usługi dla firm budowlanych. 28 grudnia 1950 roku zmarł nagle w Buenos Aires. Pochowany został w miejscowości Quilmes na cmentarzu Ezpeleta w grobowcu rodziny Kobylińskich.

            Odznaczony był m. in.: Krzyżem Orderu Virtuti Militari IV i V kl. Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Orderu Polonia-Restituta IV kl, Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Złotym Krzyżem Zasługi, brytyjskim Orderem Służby Wybitnej i medalami pamiątkowymi oraz francuską Legią Honorową i Krzyżem za Męstwo Wojskowe i włoskim Orderem Świętych Maurycego i Łazarza

Źródła archiwalne, fotografie i opracowania:

WBH CAW, Akta personalne i odznaczeniowe.

Fotografie: Narodowe Archiwum Cyfrowe, strona IPN Bronisław Rakowski – generał brygady, strona facebook Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, WBH.

Godyń Z., Lista generałów i dowódców kawalerii i broni pancernej, „Przegląd Kawalerii i Broni

Pancernej” nr 78, IV-VI 1978.

Kryska-Karski T., Żurakowski S., Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991.

Mierzwiński Z., Generałowie II Rzeczypospolitej, Warszawa 1990.

Stawecki P., Oficerowie dyplomowani wojska Drugiej Rzeczypospolitej, Wrocław-Warszawa-Kraków,1997.

Tuliński A., Oficerowie Biura Historycznego i Wojskowego Biura Historycznego w latach 1922 – 1939 (część I), „Przegląd Historyczno-Wojskowy” nr 4/2019

Tymieniecki B., Na imię jej było Lily, Warszawa 2007

F.I.

0 Udostępnień

Comments are closed.